Kişinin yaneşeliığı maşer zarfında değeri olan , yetenek, hâl ve gayrı davranış biçimlerini geliştirdiği proseslerin tüyöneten.
Terbiye, önceden saptanmış esaslara bakarak insanların davranışlarında belirli gelişmeler katkısızlamaya yarayan planlı etkiler sürecidir.
Terbiye; kişinin davranışlarındaki yaşantısı suretiyle kasıtlı olarak ve isteyerek değnöbetme meydana getirme sürecidir.
Görüldüğü kabilinden eğitimin bir çok tanılamamı gestaltlabilmektedir. Fakat, günümüzde çoğunlukla tercih edilen tanılamam:
“Kişinin davranışında, kendi yaşantısı suretiyle ve kasıtlı olarak mergup yönde( eğitimin lakinçlarına usturuplu ) değnöbetme meydana getirme sürecidir.” Şeklindedir.
Bu teşhis bakarak;
· Terbiye bir prosestir.
· Terbiye sürecinde, kişinin davranışlarının mergup yönde değnöbettirilmesi lakinçlanmaktadır.
· Davranışlarındaki değnöbetme kasıtlı olarak gerçekleştirilmektedir.
· Terbiye sürecinde kişinin kendi yaşantıları esastır.
EĞİTİMİN SÜRECİ
Eğitimin üç temel öğesi vardır.
1. Ammaç
2. Öğretme ve öğrenme etkinlikleri
3. Bileğerlendirmeler
Terbiye lakinçla başlar, öğretme-öğrenme etkinlikleriyle devam fiyat ve kıymetlendirme ile son bulur. Sürecin bu mantığı cümle kültürler ciğerin bire birdır. Ammaçların içeriği ve öğrenme ciğerin kullanılan öğretme yöntemleri kültürden kültüre bakarak değnöbetebilir, ancak sürecin doğası değnöbetmez.
Terbiye kapsamı ve tanılamamlanması açısından çok geniş bir kavramdır. Gün süresince birgani filozof ve terbiyeci, eğitimin ne evetğuna dayalı farklı farklı tanılamamlamalarda bulunmuştur. Günümüzde ise eğitimin kabul edilen ölçünlü tanılamamı şudur: Terbiye, kişinin davranışlarında kendi yaşantıları suretiyle kasıtlı olarak istendik davranış değnöbetikliği meydana getirme sürecidir. Bu tanılamamlama ekseninde eğitimin umumi hatları çizilebilir. Bu tanılamamlamanın zarfında eğitime dayalı bazı önemli kavramlar vardır. Özellikle “kendi yaşantıları suretiyle”, “kasıtlı olarak”, “istendik davranış değnöbetikliği” ve “müddetç” kabilinden kelimeler eğitimin esas taşlarıdır.
Terbiye, beşer ciğerin ömür boyu devam eden bir prosestir ve davranışlarda başkalık meydana getirir. Bu davranış değişimleri ise kişinin kendi tecrübelerine dayanır. Davranış değişimleri istendik yani beklentilere ve hedeflere usturuplu olabileceği kabilinden istenmedik yönde de gelişebilir. Terbiye sürecinin nöbetletilmesi ise kasıtlı yani programlı ve programlı olabileceği kabilinden gelişigüzel de mümkün. Kasıtlı olarak meydana getirilen eğitime formal terbiye, gelişigüzel meydana getirilen eğitime ise informal terbiye denir. Henüz açıklayıcı bir örnek verirsek okul, dershane, terbiye merkezleri kabilinden mekânlarda maruz terbiye formal; kişinin kendi çevresinden edinmiş olduğu ve planlı programlı olmayan terbiye ise informal eğitidir. şu demek oluyor ki terbiye sadece okullardaki öğrenmelerle sınırlı değildir.
Terbiye Türleri
Terbiye türlerine bakarak sınıflandırıldığında formal ve informal terbiye tutulmak üzere iki tür ortaya çıkar. Formal terbiye okullarda ya da kurumlarda belirli bir tasavvur ve izlence çerçevesinde gerçekleştirilir ve bu terbiye tipinin belirli bir amacı vardır. Bu düzende terbiye süreci yönetimsel bir ekip ve eğitmenler aracılığıyla planlanır. İnformal terbiye ise kendiliğinden gelişen hesapsız ve programsız meydana getirilen eğitimdir ki can bu eğitimi sosyal çevresinden gizil olarak edilir.
Terbiye Sistemi
Terbiye, bir düzenek olarak ele kızılındığında ise terbiye sisteminin üç temel ögesi bulunmaktadır: Bunlar kaynaklar, prosesler ve çıktılardır. Mebde; eğitimin beslendiği öğretmen, öğrenci, yapı, tesisat, maliyet, personel kabilinden fiziki unsurlardır. Süreç; okul zarfında meydana gelen dersler, öğrenme yaşantıları ve öğüt aktiviteleridir. Çıktılar ise bireyde marifet, yeterlilik, mezuniyet, sınav payanları kabilinden mergup davranış değnöbetiklikleridir.